ภาวะท่อน้ำดีตีบตันในเด็ก​ เจอแล้วรีบรักษา

Highlight

โรคท่อน้ำดีตีบตันในเด็ก​ ภาวะตัวเหลืองในเด็กทารก มักเจอบ่อยส่วนใหญ่มักไม่รุนแรงและหายได้เอง แต่มีผู้ป่วยจำนวนหนึ่งที่เกิดภาวะตัวเหลืองจากน้ำดีคั่ง ซึ่งหากไม่ได้รับการผ่าตัดในเวลาที่เหมาะสมอาจเกิดภาวะตับวาย เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ซึ่งถ้าเกิดภาวะท่อน้ำดีตีบตันในเด็กอาจจะต้องผ่าตัดภายใน 2 เดือน อย่างไรก็ตามภาวะเด็กตัวเหลืองเกิดขึ้นได้และหายเองได้ใน 2 สัปดาห์หลังคลอด

โรคท่อน้ำดีตีบตันในเด็ก​ ภาวะตัวเหลืองในเด็กทารก เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ พ่อแม่ต้องคอยระวังหากพบว่าเด็กทารกมีภาวะตัวเหลือง หรือบางคนดูเหมือนปกติ ทำให้ผู้ปกครองไม่ได้พาไปพบแพทย์ โดยทั่วไปนั้นเมื่อเจอว่าเป็นภาวะท่อน้ำดีตีบตัน หรือตัวเหลือง เด็กมักจะได้รับการผ่าตัดในช่วง 2-3 เดือนหลังคลอด และจะหายและปลอดภัย

ท่อน้ำดีตีบตันในเด็ก​ ภาวะตัวเหลืองในเด็กเกิดขึ้นได้อย่างไร มีวิธีป้องกันหรือไม่ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ผศ. นพ.ชลศักดิ์ ถิรภัทรพันธ์ สาขาวิชากุมารศัลยศาสตร์  ภาควิชาศัลยศาสตร์   และ ผศ. นพ.วราวุฒิ สุขเกษม ภาควิชารังสีวิทยา มีคำอธิบายดังนี้

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคท่อน้ำดีตีบตัน 

ภาวะตัวเหลืองในเด็ก พบได้บ่อยและหายเองได้ แต่ถ้าเป็นนานเกิน 2 สัปดาห์ต้องหาสาเหตุ อาจจะมีพยาธิสภาพทำให้เกิดการเหลือง ท่อน้ำดีตีบตันอาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ตัวเหลือง 

การรับประทานฟักทอง แครอท เยอะเกินไปก็อาจทำให้ตัวเหลืองได้ แต่ภาวะตัวเหลืองทางการแพทย์ต้องมีตาเหลืองร่วมด้วย 

โรคท่อน้ำดีตีบตันในทารก มีอาการดังนี้

• ตัวหรือตาเหลือง2-3 สัปดาห์แรก
• บางรายมีไข้ต่ำไม่ค่อยดูดนม
• ปัสสาวะสีเหลืองเข้ม
• อุจจาระสีเหลืองอ่อนหรือขาวซีด
• ตับไตแข็ง

 สาเหตุของอาการท่อน้ำดีตีบตัน

• ภาวะท่อน้ำดีตีบตันถาวร
• น้ำดีจากตับไม่สามารถไหลสู่ลำไส้เล็ก
• พบในทารกแรกเกิดชาวเอเชียอัตรา1 : 5,000-10,000 คน

 อาจมีอาการผิดปกติตั้งแต่กำเนิด ติดเชื้อไวรัสบางชนิด  ระบบภูมิคุ้มกัน หรือพันธุกรรมผิดปกติ

แนวทางการรักษา 

เมื่อมาพบแพทย์ก็จะถูกส่งตรวจอุลตร้าซาวด์เพื่อดูทางเดินน้ำดี บางครั้งมีการฉีดสารทึบแสงเพื่อดูการเดินทางของสี ถ้าใน 24 ชั่วโมงเห็นการเดินทางของสารทึบแสงสู่ลำไส้ได้ก็แสดงว่าปกติ หรือการฉีดสีไปที่ถุงน้ำดี ถ้าพบว่ามีภาวะตีบตันก็จะต้องผ่าตัดเพื่อไปเลาะพังผืดบริเวณขั้วตับออก ทำถุงน้ำดีเทียมไปรับ การรักษาท่อน้ำดีตีบตันในเด็กแรกเกิดจะต้องผ่าตัด ใน 60 วัน หากล่าช้าจะทำให้เกิดภาวะตับแข็งเสียชีวิตได้ 

หลังการรักษาเด็ก 1 ใน 3 จะหายจากตัวเหลืองถ้าการทำงานของตับปกติ 

อีก 50% ค่าการทำงานของตับดีขึ้น แต่ไม่หาย 100% อาจจะเป็นๆหาย อาจจะต้องปลูกถ่ายตับในอนาคต ซึ่งตับที่นำมาปลูกถ่ายอาจมาจากผู้บริจาค หรือพ่อแม่ หรือญาติบริจาคให้ลูก โดยการตัดตับจากผู้ให้มาบางส่วนเพื่อปลูกถ่ายให้ตับโตขึ้น

อย่างไรก็ตามจากสถิติชี้ว่าอีก 20% รักษาไม่หาย 

ท่อน้ำดีตีบตันตั้งแต่กำเนิดเกิดจากอะไรนั้นปัจจุบันยังไม่มีคำตอบแน่ชัด อาจจะเป็นการอักเสบของทางเดินน้ำดี พันธุกรรมยังไม่เกี่ยวมากนัก ดังนั้นต้องรีบตรวจรักษาให้รวดเร็ว 

สำหรับภาวะตัวเหลืองในเด็กแรกเกิดใน 2 สัปดาห์แรกยังไม่ต้องกังวล แต่เมื่อกลับบ้านไประยะเวลาเกิน 2 สัปดาห์สังเกตอุจจาระสีซีด ปัสสาวะเหลือเข้ม  เด็กร้องกวนมากกว่าปกติ อาจเกิดจากการที่น้ำดีคั่งทำให้เด็กไม่สบายตัว กลุ่มนี้ต้องรีบพาไปพบแพทย์ 

คำถามด้านสุขภาพอื่นๆ 

การทำ TC Scan ควรทำห่างจากเอ็กซเรย์ปอดและหัวใจนานแค่ไหน

สามารถทำได้ในวันเดียวกันเพราะปริมาณรังสีที่ร่างกายได้รับค่อนข้างต่ำมาก ตราบใดที่แพทย์ประเมินว่ามีข้อบ่งชี้ชัดเจนที่ต้องทำ ทีซีสแกน ก็สามารถทำได้ 

เล็บเหลืองเป็นอาการเบาหวานหรือไม่ 

ไม่น่าเกี่ยวข้องกับเบาหวาน อาจจะมาจากการขาดสารอาหารบางอย่าง เบาหวานจะมีน้ำตาลในเลือดสูง ปัสสาวะบ่อย หิวน้ำบ่อย น้ำหนักเกิน การตรวจเบาหวานสามารถตรวจได้จากเลือด ซึ่งคนไข้จะต้องอดอาหารมาก่อนตรวจเลือด เพื่อผลที่ได้รับจะชัดเจนขึ้น การน้ำตาลในเลือดสูง จะส่งผลต่อภูมิคุ้มกันในร่างกายลดลง คนป่วยเบาหวานจะติดเชื้อง่าย ป่วยง่าย ถ้าไม่รักษา อาจทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดผิดปกติตามร่างกาย เช่น ไต หลอดเลือดหัวใจตีบ  อย่างไรก็ตามสามารถจัดการควบคุมโรคได้ หากได้รับการรักษาที่ถูกต้อง และผู้ป่วยปฏิบัติตนอย่างถูกวิธี

ไส้เลื่อน จำเป็นต้องทำทีซีสแกน หรือเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์หรือไม่ 

ขึ้นอยู่กับชนิดของไส้เลื่อน และอยู่ที่ดุลพินิจของแพทย์ กรณีไส้เลื่อนในเด็กที่เกิดจากเยื่อบุช่องท้องไม่ปิดเองตามธรรมชาติ หมอก็ผ่าตัดและไปปิดช่องนั้นให้ ผู้ใหญ่ที่เป็นบริเวณขาหนีบ ที่เกิดจากแรงดันในช่องท้องสูง อาจมาจาก ไอเรื้อรัง ทำให้กล้ามเนื้อหย่อนยาน 

หลอดเลือดสมองตีบ จะดูแลอย่างไรถ้าไม่ต้องผ่าตัด

ต้องไปแก้ที่สาเหตุที่ทำให้เกิดหลอดเลือดตีบ เช่น เบาหวาน ความดัน หรือบางคนเป็นปัจจัยเสี่ยงอื่นเช่น โรคหัวใจ  การเป็นหลอดเลือดตีบสมอง ปกติจะไม่ค่อยใช้วิธีผ่าตัด ส่วนใหญ่จะผ่าตัดกรณีที่เกิดเส้นเลือดแตกมากกว่า การรักษามักจะเป็นการคุมอาการไม่แนะนำให้สูบหรี่เพราะจะทำให้มีความเสี่ยงมากถึง 5,000 ชนิดเกิดขึ้นกับร่างกายรวมทั้งสารก่อมะเร็ง และส่งผลถึงคนรอบข้าง ดังนั้นควรงดสูบบุหรี่

การตรวจกระดูกพรุน ทำได้อย่างไร 

มีเครื่องมือที่ทันสมัยในการตรวจ สามารถตรวจดูโครงสร้างความหนาแน่นของมวลกระดูก หรือกระดูกพรุนได้ หรือตรวจดูมวลกาย การตรวจดูกล้ามเนื้อได้ ส่วนใหญ่จะพบอาการกระดูกพรุนในวัยผู้ใหญ่อายุเกิน 50 ปีขึ้นไป หรือผู้หญิงในวัยหมดประจำเดือน