ระวังภัยหน้าฝน โรคมือ เท้า ปาก

โรค มือ เท้า ปาก โรคระบาดในช่วงหน้าฝน สาเหตุมาจากอะไร และมีอาการอย่างไร รวมทั้งมีวิธีการรักษาอย่างไร รศ. นพ.นพพร อภิวัฒนากุล สาขาวิชาโรคติดเชื้อ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ความรู้และคำแนะนำดังนี้ 








▪️ สาเหตุและอาการ โรค มือ เท้า ปาก

โรค มือ เท้า ปาก มักเกิดขึนในเด็ก หรือผู้ใหญ่ เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอนเทอโร (ENTEROVIRUS DISEASES) อาการที่เห็นคือ เป็นตุ่มน้ำแดง ๆ ที่มือ เท้า และริมฝีปาก เหงือกด้านหน้า 

มากกว่า 90 - 95% สามารถหายได้เอง โรคนี้ไม่มียาต้านไวรัส จะเป็นไม่เกิน 1 สัปดาห์ ผู้ปกครองอาจจะกังวลในช่วง 2 - 3 วันแรกจะมีไข้สูง รับประทานอาหารได้น้อย แต่หลังจากนีเไปแล้วก็จะหายเป็นปกติ และไม่ทิ้งร่องรอยแผลเป็น


▪️ การดูแลรักษา

แพทย์จะดูแลรักษา โดยตรวจดูอาการ และถ้าพบว่ามีตุ่มขึ้นตามมือ และเท้า อาจจะแค่รักษาแบบประคับประคอง เช่น ให้ยาลดไข้ ให้เกลือแร่มาทาน 

กรณีที่มีอาการเยอะคือ กินไม่ได้เลย อาจจะให้นอนโรงพยาบาลเพื่อให้น้ำเกลือ แต่ไม่มียาฆ่าเชื้อให้ 


▪️ การแพร่ระบาด 

ปกติโรคนี้จะพบในเด็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี แต่ในระยะหลังว่ามีการแพร่ระบาดไปยังเด็กโต หรือผู้ใหญ่ได้ ซึ่งในในผู้ใหญ่อาจจะไม่มีอาการ แต่สามารถแพร่เชื้อไปยังเด็กหรือผู้อื่นได้  

ที่กลัวมากที่สุดคือ สายพันธุ์ EV 71 แต่สายพันธุ์อื่น ก็เจอในเด็กโตได้ ในโรงเรียนอนุบาลอาจจะมีการแพร่กระจายได้มากในบางช่วง กรณีที่เกิดการระบาด จะต้องแจ้งกระทรวงสาธารณสุข 

โดยเฉพาะถ้าเจอไวรัส EV 71 มีเด็กน้อยกว่า 5% ที่มีอาการรุนแรงได้ คือเป็นก้านสมองอักเสบ โดยเชื้อไวรัสเข้าไปที่ระบบประสาทส่วนกลาง  ติดเชื้อบริเวณก้านสมอง ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการหายใจ ควบคุมระบบหัวใจ จะทำให้เด็กซึมลง การควบคุมระบบชีพจรผิดปกติและความดันโลหิตสูง  ส่วนเชื้อไวรัสตัวอื่นไม่ทำให้เกิดการติดเชื้อในสมองเท่าไหร่ หรือไม่แสดงอาการ 





▪️ วิธีป้องกันโรค

การเฝ้าระวังเป็นสิ่งจำเป็น โดยเฉพาะเด็กเล็ก เพราอาจทำให้ติดเชื้อในระบบประสาทส่วนกลางได้  ดังนั้นเด็กที่เล่นด้วยกัน หากมีน้ำลายปะปนของเล่น ก็จะทำให้แพร่เชื้อไปยังเด็กคนอื่น ๆ ได้ ดังนั้นเมื่อพบว่ามีเด็กติดเชื้อ โรงเรียนจะต้องให้หยุดเรียนทันที ทำความสะอาดโต้ะ พื้นผิวสัมผัสร่วมกัน เช่น ของเล่น 

เชื้อไวรัส EV 71 ไม่สามารถฆ่าทำลายเชื้อได้ด้วยแอลกอฮอล์ไม่เหมือนเชื้อ Covid-19  สำหรับพื้นผิวสัมผัส พื้นห้องน้ำ พื้นโต๊ะ ควรใช้น้ำยาฟอกขาว คลอร็อกซ์ (Clorox) ผสมน้ำเจือจางเช็ดทำความสะอาด ถ้าเป็นของเล่น ควรล้างด้วยน้ำสบู่แล้วนำไปผึ่งแดดให้แห้ง การสัมผัสผู้ป่วยก็ควรล้างมือทำความสะอาด 


▪️ วัคซีนป้องกันไวรัส EV 71 

แม้ว่าไวรัส EV 71 จะมีความรุนแรง แต่ก็มีวัคซีนป้องกันแล้ว โดยฉีดวัคซีน 2 เข็ม อย่างไรก็ตามวัคซีนนี้สามารถป้องกันเชื้อไวรัสตัวนี้เท่านั้น  ดังนี้แม้ฉีดวัคซีนครบก็ยังเป็นโรค มือ เท้า ปาก ได้ แต่เป็นการติดเชื้อจากเชื้อไวรัสตัวอื่น 

การรับวัคซีน EV 71 อยู่ในช่วงวัย 6 เดือน ถึง 5 ปี และยังต้องเสียเงินค่าใช้จ่ายวัคซีน ซึ่งยังไม่ครอบคลุมเหมือนวัคซีนโรคร้ายแรงชนิดอื่น สำหรับเด็กที่อายุเกิน 5 ปีไปแล้วจะเป็นโรค มือ เท้า ปาก ลดลงมาก