One Day with นักกำหนดอาหาร

วันนี้ One Day with Me by RAMA Channel จะพาคุณมารู้จักกับ “นักโภชนาการอาหาร” หรือ “นักกำหนดอาหาร” ผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการให้คำแนะนำดูแลสุขภาพด้านอาหารการกิน ซึ่งมีส่วนสำคัญต่อสุขภาพของเราในระยะยาว 

คุณกนกนันทน์ วิทยาเกษมสันต์ หรือคุณเหมียว นักวิชาการโภชนาการ งานโภชนบำบัดและโภชนศึกษา ฝ่ายโภชนาการ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี เล่าให้ฟังเบื้องต้นว่า

นักโภชนาการอาหาร เป็นอีกอาชีพหนึ่งที่ทำงานคล้ายกับอาชีพทั่วไป การทำงานที่เริ่มขึ้นในช่วงเวลาเช้าของทุกวัน เป็นเวลา 8 ชั่วโมงต่อวัน ระหว่างเวลา 08.00 - 12.00 น. และ 13.00 - 16.00 น. โดยที่คุณเหมียวจะทำหน้าที่ให้คำปรึกษาผู้ป่วยด้านโภชนาการในทุก ๆ วัน ที่แผนกผู้ป่วยนอก OPD 

สำหรับผู้ป่วยที่คุณหมอส่งมาจะคุยในลักษณะ Case By Case หรือตัวต่อตัว ต้องเข้าใจผู้ป่วย ละลายพฤติกรรม หรือ Ice Breaking 

นักโภชนาการอาหารจะถามถึงความเป็นมาว่า ปกติผู้ป่วยกินอาหารอะไรเป็นประจำ จากนั้นจึงจะมาคำนวณดัชนีมวลกาย ประกอบกับโรคที่ผู้ป่วยเป็นอยู่ 

จากนั้นแนะนำการกินอาหารที่เหมาะสมกับภาวะที่ผู้ป่วยเป็นอยู่ เช่น การควบคุมน้ำหนัก แนะนำผู้ป่วยต้องเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินของเขา เพื่อให้ร่างกายกลับเข้าสู่ภาวะสมดุล

ปกติแล้วการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินจะเป็น Stage of Change ก็จะให้ความรู้ไปเต็มที่ ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องทำตามนักกำหนดอาหาร 100% ก็ได้ เพียง 50 - 60% ก็พอ เมื่อค่อย ๆ ปรับไป ก็จะพบว่าผลเลือดดีขึ้น ภาวะน้ำตาลดีขึ้น ผู้ป่วยก็จะมีกำลังใจที่จะทำตามคำแนะนำต่อไป

ผู้ป่วยทั่วไปมักจะเชื่อคำแนะนำและใช้ได้ผล แต่ในบางกลุ่ม เช่น วัยรุ่นหรือผู้สูงวัยอายุเกิน 60 ปี อาจจะดื้อรั้นกว่ากลุ่มอื่น และมักจะกินตามใจตัวเอง การปรับพฤติกรรมอาจจะยากกว่ากลุ่มอื่นบ้าง 

นอกจากการให้คำแนะนำผู้ป่วยแล้ว "นักกำหนดอาหาร" ยังมีหน้าที่ประเมินภาวะโภชนาการที่หมวดอายุรกรรมหญิงและชายในช่วงบ่ายทุกวันอีกด้วย

ซึ่งทางวอร์ดก็ประเมินมาระดับหนึ่งแล้วว่าผู้ป่วยมีความเสี่ยงภาวะขาดอาหาร ถ้ามีความเสี่ยงแล้ว จะประเมินภาวะโภชนาการผู้ป่วยเป็น 3 ระดับ คือ 

1. A ไม่พบความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะทุพโภชนาการ
2. B พบความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะทุพโภชนาการ ให้นักโภชนาการทำการประเมินภาวะโภชนาการ
3. C มีภาวะทุพโภชนาการรุนแรง ส่งต่อแพทย์เพื่อการดูแลทางโภชนบำบัดภายใน 24 ชั่วโมง

• เคสประทับใจ
  
  คุณเหมียวเล่าว่า มีเคสประทับใจในการดูแลผู้ป่วยรายหนึ่ง ที่สามารถให้คำแนะนำผู้สูงวัยที่เป็นโรคเบาหวาน จนสามารถลดอาหารบางประเภทและควบคุมอาหารได้ในระดับที่น่าพอใจ โดยเป็นเคสที่เกิดขึ้นในช่วงการระบาดของโควิด – 19 และให้บริการผ่าน Telemedicine 
  
  
• นักโภชนาการอาหาร ขาดแคลนหรือไม่
  
  ก็ถือว่าเป็นอีกสาขาอาชีพที่ขาดแคลนอยู่ คนที่จะทำอาชีพนี้ สิ่งสำคัญที่ต้องมีคือ ต้องเป็นคนที่มี Service Mind เพราะนักกำหนดอาหารเป็นอาชีพที่ให้บริการทางความรู้ ต้องใจเย็น รักการบริการ ไม่ใจร้อน เพื่อรับมือกับผู้ป่วยได้ ไม่จำเป็นต้องทำอาหารได้ แต่ต้องชิมได้ รู้จักอาหารชนิดต่าง ๆ พอสมควร และต้องเรียนในสาขาอาหารและโภชนาการ ตามกองประกอบโรคศิลป์กำหนด ซึ่งจะมีมหาวิทยาลัยใดบ้างที่เปิดสอนในสาขานี้ ที่สามารถรับรองการเป็นนักกำหนดอาหารได้ ซึ่งสามารถเปิดจาก พ.ร.บ. การประกอบโรคศิลปะ สาขาการกำหนดอาหารดูได้ ซึ่งสาขานี้เพิ่งขึ้นประกอบโรคศิลป์เมื่อ 2 - 3 ปีที่แล้ว โดยจะมีการสอบเป็นนักกำหนดอาหาร ซึ่งมีเพียง 9 - 10 มหาวิทยาลัยที่เปิดการเรียนการสอนในสาขานี้
  
  
• ทำอาชีพนี้แล้วมีความสุขหรือไม่ 
  
  คุณเหมียวเล่าว่า ถือว่าเป็นความประทับใจและมีความสุขที่ได้ทำงานนี้ เมื่อได้ให้คำแนะนำผู้ป่วยแล้ว เขานำคำแนะนำไปปฏิบัติ ก็สามารถควบคุมอาหาร ลดน้ำหนัก และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน ทำให้ภาวะโรคที่เป็นอยู่ทุเลาลงไป กินอาหารได้เยอะขึ้น มีแรง สดใสขึ้น คนที่ให้คำแนะนำก็มีความสุขไปด้วย 
  
  ในฐานะที่เป็นนักกำหนดอาหาร ก็อยากให้ผู้ป่วยมีความรู้และดูแลตัวเองได้ เพราะเชื่อว่า “สุขภาพที่ดี เริ่มจากอาหาร”
  

รับชมวิดีโอ : https://youtu.be/HSJiErCnWio?si=oVXMvFbOrAGQca5m