ต่อมทอนซิลอักเสบ โรคเกี่ยวกับคอที่ต้องดูแลเอาใจใส่

ต่อมทอนซิล คือเนื้อเยื่อต่อมน้ำเหลืองที่ภายในมีเม็ดเลือดขาวหลายชนิดอยู่ในลำคอทั้งสองข้างโดยมีหน้าที่หลักในการดักจับและกำจัดเชื้อโรคที่จะเข้าสู่ทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร และมีบทบาทบางส่วนในการสร้างภูมิคุ้มกัน

ปัญหาที่พบบ่อยคือต่อมทอนซิลเกิดการอักเสบหรือมีขนาดโตผิดปกติ ส่งผลกระทบต่อการหายใจและการกลืนของผู้ป่วย ปัญหาต่อมทอนซิลอักเสบเกิดขึ้นได้บ่อยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ อาการมากน้อยแตกต่างกันออกไป และหากมีอาการอักเสบบ่อย ๆ เป็นซ้ำหลาย ๆ ครั้งภายในปีเดียวกัน กลายเป็นเรื้อรังจนรุนแรงได้ 

ดังนั้นจึงไม่ควรชะล่าใจรีบรักษาโดยเร็วตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อสามารถใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่ในทุก ๆ วัน 

ลัดคิวหมอรามาฯ รายการวาไรตี้ที่สามารถติดตามรับชมได้ทุกเพศทุกวัย ทุกคำถามด้านสุขภาพที่นี่มีคำตอบที่ถูกต้องชัดเจน สำหรับต่อมทอนซิลอักเสบ โรคเกี่ยวกับคอที่ต้องดูแลเอาใจใส่ จะมีวิธีการป้องกัน และดูแลรักษาอย่างไร อ.พญ.โยษิตา หมื่นแก้ว ภาควิชาโสต ศอ นาสิกวิทยา และ รศ.นพ.พรเทพ ตั่นเผ่าพงษ์ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ร่วมให้คำแนะนำและความรู้ในวันนี้ 

🚩 ต่อมทอนซิลทำหน้าที่อะไร

ต่อมทอนซิล เป็นอวัยวะหนึ่งในระบบต่อมน้ำเหลือง มีหน้าที่ดักจับเชื้อโรค และสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย ซึ่งจะเริ่มสร้างตั้งแต่เรายังเป็นเด็ก ๆ เมื่อเติบโตขึ้นก็จะมีอวัยวะอื่น ๆ ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายด้วย ทอนซิลก็อาจจะมีประโยชน์ลดลงเมื่อเราโตขึ้น 

🚩 ทอนซิลอักเสบเกิดขึ้นได้อย่างไร 

การอักเสบของต่อมทอนซิล ขึ้นอยู่กับปัจจัยเสี่ยง เช่น เมื่ออายุมากขึ้นมีโอกาสที่จะสัมผัสกับเชื้อโรคได้ในทุกช่วงวัย ทั้งวัยเด็ก วัยรุ่น หรือสูงอายุก็เกิดขึ้นได้เพราะเรามีโอกาสในการสัมผัสกับเชื้อโรค เช่น ในวัยเด็กเมื่อไปโรงเรียน กินอาหารร่วมกับเพื่อน ๆ ก็มีโอกาสติดเชื้อโรคทางปากได้ง่าย 

สำหรับวัยผู้ใหญ่อาจเกิดในคนที่พักผ่อนน้อย ภูมิคุ้มกันต่ำ นอนกรน นอนอ้าปาก เชื้อโรคเข้าไปในปากได้ การดูแลสุขภาพในช่องปากไม่ค่อยดี ก็จะเกิดการสะสมของเชื้อโรค หรือเกิดจากการสะสมขี้ไคลทอนซิล ซึ่งมีลักษณะเป็นจุดขาว ๆ ติดอยู่ที่ทอนชิล หรืออาจจะเกิดจากเนื้อเยื่อ เศษอาหาร เกาะเป็นหินปูนติดอยู่ที่ทอนซิลจนเกิดการอักเสบขึ้น 

ต่อมทอนซิลถือเป็นด่านแรกที่ป้องกันการบุกรุกของเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกาย ต่อมทอนซิลอักเสบมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส และการติดเชื้อแบคทีเรีย สเตร็ปโดคอกคัส (ชนิด A) (Streptococcus group A) 

🚩 อาการต่อมทอนซิลอักเสบ 

- ต่อมทอนซิลบวมแดง กดแล้วเจ็บ
- กลืนอาหารลำบาก
- ปวดศีรษะ มีไข้ หนาวสั่น 
- มีกลิ่นปาก
- เสียงแหบหรือเสียงเปลี่ยน
- ปวดร้าวที่หู


🚩 วิธีการดูแลรักษา

กรณีติดจากเชื้อไวรัส ก็สามารถกินยาตามอาการ เช่น กินยาลดไข้ ประคับประคองอาการ แต่ถ้าติดเชื้อแบคทีเรียสเตร็ปโดคอกคัส การรักษาหลัก ๆ ในเบื้องต้นก็รักษาตามอาการก่อน แต่ถ้ามีอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ จะมีการให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย 

การผ่าตัดทอนซิลอักเสบ จะเกิดขึ้นในกรณี เช่น มีการติดเชื้อเป็นหนอง เป็นทอนซิลอักเสบเรื้อรัง มีกลิ่นปากไม่มั่นใจในการใช้ชีวิต หรือการเจ็บทอนซิลข้างเดียวเป็นเวลานาน อาจจะเป็นมะเร็งได้ 

การตัดทอนซิลออกในระยะยาวจะส่งผลอย่างไรต่อสุขภาพหรือไม่ ในกรณีที่เป็นเด็กอาจจะเกี่ยวกับการสร้างภูมิคุ้มกันร่างกาย แต่ในผู้ใหญ่แทบไม่มีผลอะไร

ปัจจุบันมีผู้ป่วยเข้ารับการรักษาผ่าตัดต่อมทอนซิลอักเสบเพิ่มขึ้น สาเหตุจากการอักเสบเรื้อรัง หรือผ่านการกินยาฆ่าเชื้อมายาวนานไม่หายขาด ก็ตัดสินใจผ่าตัดออกไป ระยะเวลาการพักฟื้นหลังผ่าตัดใช้เวลาประมาณ 1 วัน และต้องดูแลการกินอาหารหลังการผ่าตัด เช่น ควรเป็นอาหารที่เย็นเพื่อลดการระคายเคืองแผลผ่าตัดในลำคอ
 

🚩 การป้องกันต่อมทอนซิลอักเสบ

- หมั่นล้างมือก่อนกินอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ 
- งดร่วมกับการใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกันหรือกินอาหารร่วมกัน
- เปลี่ยนแปรงสีฟันทุกครั้งหลังทราบว่าต่อมทอนซิลอักเสบ 
- ควรล้างมือหลังไอหรือจาม 
- ใช้กระดาษทิชชูป้องปิดปากเวลาไอหรือจาม 
- พักอยู่บ้านระว่างเจ็บป่วย

รับชมวิดีโอ : https://youtu.be/82AA60hvUSg?si=lzrt0RcWTnWlgkhp